Hinduizm
| 12. Sınıf – 5. Ünite (Hint ve Çin Dinleri) |
Tarihçesi
Uzun bir tarihi süreçte ortaya çıkmıştır. Dört dönemde incelenir:
Vedalar dönemi: vedalar ve kutsal metinlerin yazıya geçirildiği dönemdir. Kast sisteminin ortaya çıktığı ve brahman sınıfının otorite olduğu dönemdir.
Klasik Hinduizm dönemi: Çok tanrıya karşı çıkılmıştır. Bunu sonucu olarak Budizm ve Caynizm doğmuştur. Brahma yanında, vişnu ve adlı tanrılar öne çıkmış, çok sayıda mabed yapılmıştır.
Orta çağ dönemi: İslam’la karşılaşmayla birlikte dini düşüncede değişmeler yaşanmıştır. Halk içinde züht anlayışı yaygınlaşarak, kast sistemine karşı çıkılmıştır, Sihizm doğmuştur.
Modern dönem: Hristiyanlıkla etkileşim yeni değişimleri beraberinde getirmiştir. Evrensel hale getirmek isteyen yeni akımlar doğmuş, çok tanrıcılıktan arındırmak ve bazı gelenekler kaldırılmak istenmiştir. Din ve siyaset yakınlaşmıştır.
İnanç sistemi
Belirli bir inanç sistemi, kurucusu, tek bir kutsal kitabı ve zorunlu dini uygulamaları yoktur. Çok tanrılı bir dindir, tanrıyı seçip ona tapınma özgürlüğü vardır. Günümüzde bütün mezhepler Brahma’yı yaratıcı; Vişnu’yu koruyucu; Şiva’yı yol gösterici tanrı kabul eder.
Kutsal metinler “Smriti” adlı kitaplardan oluşur. Vedalar bunlar içinde en eskisi ve önemlisidir.
Karma-Tenasuh: İlahi dinlerde olduğu gibi kıyamet, ahiret, cennet ve cehennem inançları yoktur. İnançlarında her şey doğum-ölüm-yeniden doğum şeklinde döngü vardır. Kederle dolu hayat kurtuluşa (Nirvana-mokşa) ulaşıncaya kadar sonsuz bir döngüde devam eder. Bu döngüyü ifade eden karma; samsara çarkını döndüren (doğum-ölüm döngüsü), ruhun yeniden doğumunu belirleyen yasadır. Ruh göçü denilen tenasüh, ruhun bir bedenden başka bir bedene geçmesidir. Bu inanç sebebiyle ölüm, mutlak bir son değil, yeni bir dünyevi hayatın başlangıcıdır.
Kast sistemi
Toplum dört ana sınıftan oluşur, doğumla kazanılır ve sınıflar arası geçişe izin vermez: Brahminlar, Kşatriyalar, Vaişyalar ve Şudralar. Paryalar ise kast dışı sınıfsız insanlardır.
Ritüeller
Hinduizm’de ritüeller bireyseldir. Günlük: Dua ve heykellere sunu takdimi şeklindedir. En önemli hac merkezleri Banares şehri ve Ganj nehridir.
Yoga-meditasyon: Bedeni ve zihni kontrol etme tekniği, ruhu maddenin esaretinden kurtarma çabasıdır.
Bayramlar: Divali ve Holi en önemli iki bayramdır. Kumbh Mela, ganj nehrinde on iki yılda bir yapılan arınma festivalidir.
Ölü yakma geleneği: Hinduizm’de ölüler yakılır, böylece ruhun varlığının devam ettiğine inanılır.
- Hindular kendi dinlerine “ezeli yasa” anlamında Dharma derler.
Semboller
om: Mistik etkisine inanılan hecedir. Dua, kutsal metinleri okurken ve meditasyon yaparken söylenir.
Svastika: Hindular için şans getiren uğurlu bir semboldür.
Kutsal inek: İnek bereketin sembolüdür.
Kutsal mekanlar
Banares hac merkezidir. Allahabad, “kumbh mela’nın” yapıldığı önemli şehirlerdendir. Ganj nehri.
Ünite Bilgilendirme
SAYFA TESTİ:
I. Heykeller ve heykeller önünde ayinlerin yaygınlık kazanması,
II. Hinduizm’i evrensel hale getiren yeni akımların ortaya çıkması,
III. Çok tanrıcılık inancından kurtarma çalışmalarının ve bazı geleneklerin kaldırılmak istenmesi,
IV. Din ve siyasetin birleşmesi,
V. Ramakrişna akımının doğması
Yukarıdakilerden hangisi Hinduizm’de Modern Dönem gelişmelerinden biri sayılamaz?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
| ÇÖZÜM: I. Madde, yani heykellerin ve heykeller önünde ayinlerin yaygınlık kazanması “Klasik dönem” gelişmeleridir. Diğer maddeler “Modern dnöem” gelişmelerine aittir. Doğru cevap A şıkkıdır. |
SAYFA TESTİ:
İslam inancında zaman çizgiseldir. Ruh bir kez doğar ve ölür. Ruh öldükten sonra bu dünyaya bir daha geri dönmez. Yeniden dirilme sadece kıyamet gününde olacaktır.
Parçada Hinduizm’e ait hangi inanç İslam inancıyla karşılaştırılmıştır?
A) Karma inancı
B) Tanrı inancı
C) Ahiret inancı
D) Kutsal kitap inancı
E) Nirvana inancı
| ÇÖZÜM: Parçada Hinduizm’de “Karma İnancına” atıf yapılarak, İslam düşüncesi ele alınmıştır. Hinduizm’de bu inanç gereği, ruhun yeniden başka bir bedende hayat bulduğuna inanılır. Doğru cevap A şıkkıdır. |
