İslam’da İbadet ve Kapsamı

İbadet sözlükte; kulluk etmek, saygı duyup itaat etmek anlamlarına gelir.

İbadet terim olarak; Allah’a karşı kulluk görevlerini yerine getirmek, O’nun emirlerine uyup yasaklarından sakınmaktır.

Kur’an-ı Kerim pek çok yerde insanları ibadete davet etmektedir: “(Resûlüm!) Şüphesiz ki Kitab’ı sana hak olarak indirdik. O halde sen de dini Allah’a has kılarak (ihlâs ile) kulluk et.” (Zümer suresi, 2.)

İslami bir terim olarak ibadet oldukça geniş kapsamlıdır. Allah’ın rızasını kazanmak amacıyla yapılan her güzel iş ve davranış dinimizde ibadet kabul edilir. Allah’ın rızasına uygun iş ve davranışlar, O’nun Kur’an’da insanları davet ettiği, yapılmasını istediği şeyleri kapsar. Örneğin selamlaşmak, yardım etmek, büyüklere saygı küçüklere sevgi göstermek, anne babaya hürmet etmek gibi güzel davranışlar birer ibadettir. Bunların yanında doğru olmak, adaletli olmak, affedici olmak, çevreyi ve hayvanları korumak ve çalışmak da ibadet kabul edilir.

Salih amel

İbadet kapsamında saydığımız bütün güzel davranışlar aynı zamanda “salih amel” olarak isimlendirilir. Salih amel; kişilerin kendine, ailesine ve çevresine faydalı olmak amacıyla yaptığı bütün güzel davranışlara denir. Kur’an’da salih amel işleyenlerin mükâfatı şöyle anlatılır: “İman edip, salih ameller işleyen ve Rablerine gönülden bağlananlara gelince, işte onlar cennetliklerdir. Onlar orada ebedî kalacaklardır.” (Hud suresi, 23.) salih amel kapsamına giren bu ibadetlerin belirli bir vakti ve uygulama şekli yoktur.

Temel ibadetler

İslam’da salih amel olan ibadetler dışında, belirli bir vakti ve uygulama şekli olan ibadetler de vardır. Bunlar İslam’ın şartları içinde geçen; namaz, oruç, hac ve zekât gibi ibadetlerdir. Bunlar inanç esaslarından sonra İslam’ın önemli ikinci halkasını oluşturur. Bu temel ibadetler Kur’an’ın bir çok ayetinde emredilmiştir.

Ünite Bilgilendirme

SAYFA TESTİ:

Genel anlamda ibadet, mükellefin Allah’a karşı duyduğu saygı ve sevginin sonucu olarak O’nun rızasına uygun davranma çabasını ve bu şekilde yapılan iradi davranışları ifade eder. Böylece tamamen dinî olan görevlerden başka kişilerin Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için yaptığı her fiil de ibadet olarak nitelendirilir ve ödüllendirilir. Bu amaçla fert ve toplum yararına gerçekleştirilen her olumlu davranış dinî ve manevi bir anlam kazanır.

Buna göre ibadetlerin geniş kapsamı aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ifade edilir?

A)      Takva

B)       Hidayet

C)       Salih amel

D)      Efal-ı mükellefin

E)       İbadetlerin teşri hikmeti