Din, Kültür ve Sanat

Kültür¸ insanların tarihi ve toplumsal gelişme süreci içerisinde meydana getirdikleri ve sonraki insanlara aktardıkları maddî ve manevî ögelerdir.

Kültür¸ bir milletin kendine ait dil¸ ahlâk¸ hukuk¸ din¸ estetik¸ ekonomi¸ bilim ve düşünce hayatının uyumlu bütünüdür. Toplumun yaşamını düzenleyen değer¸ inanç¸ yasa¸ örf ve âdetler ile ahlâk kurallarından oluşur.

Din, modern toplumlarda bile kültürden ayrılması mümkün olmayan bir öğedir. Bu nedenle din, kültür ağacının bir dalı değil gövdesidir. Bizim kültürümüzün oluşmasında, sanat ve ahlâk anlayışının gelişmesinde¸ büyük ölçüde toplumun benimsediği dinin de¸ belirleyici rolü bulunmaktadır. Dinî motifler dilde ve davranışlarımızda uygun biçimde görülmektedir.

Bilim ve düşünce

İslam dini doğru bilgiye önem vererek ilmi teşvik etmiştir. Kur’an ; ”Hiç belenlerle bilmeyenler bir olur mu?”, buyurmaktadır. (Zümer suresi, 9.) bunu sonucunda Kur’an üzerine çalışmalar, hadislerin tedvin ve tasnifi, tercüme hareketleri ve telif faaliyetler hızlanmıştır.

İlmi çalışmalarla beraber kütüphaneler, medreseler, üniversiteler açılmış, rasathaneler kurulmuştur.

Güzel sanatlar

Hüsnühat

Arap harfleriyle güzel yazı yazma sanatıdır. İslam medeniyetinin en önemli sanatlarından biridir. Başta Kur’an olmak üzere, ayetlerin yazıldığı camiler, seramikler ve estetik eşyalar üzerine işlenmiştir. Hat sanatının en güzel örnekleri Mushaflarda görülür. Osmanlı hat sanatı, yazının en güçlü temsilcisi olmuştur. Osmanlı hat sanatının kurucusu kabul edilen Amasyalı Şeyh Hamdullah, Yakut’un yazılarına kendi estetik anlayışını da eklemiş ve yazıda klasik dönemin öncüsü olmuştur. Ahmed Şemseddin Karahisari ve Hafız Osman ise Osmanlı hat sanatını zirveye taşımışlardır.

Tezhip

Altın yaldızlarla kitap süsleme sanadır. Bu sanatla uğraşanlara “Müzehhip” denir. Tezhip başta Kur’an olmak üzere, dini kitaplar, şiir divanları, hilye-i şerifler ve diğer eserler üzerinde uygulanmıştır.

Ebru

Kâğıt üzerine özel yöntemlerle yapılan bir çeşit resim ve süsleme sanatıdır. Kitaplarda ve resmi mektuplarda kullanılmıştır.

Minyatür

Işık, gölge ve derinlik verilmeyen, küçük boyutlu, renkli resim ve süsleme sanatıdır. El yazması eserleri süslemek ve açıklamak amacıyla kullanılmıştır. Minyatüre, tasvir ya da nakış gibi isimler; minyatür yapan sanatçıya da musavvir ya da nakkaş adları verilir. Osmanlı sarayında nakkaşların birlikte çalıştıkları atölyelere nakkaşhane denilmiştir. Nigari ve Levni en meşhur minyatür sanatçılarımızdandır.

Çini (Kaşi)

Killi topraktan pişirilerek, duvar kaplamada kullanılan seramik sanatıdır. Mimaride kullanılmıştır. Osmanlı döneminde İznik ve Kütahya çiniciliğin merkezi olmuştur.

Musiki

İslam estetik ve anlayışına uygun musiki gelişmiştir. Kur’an’ı güzel okuma, dini musiki, ilahiler ve naatları doğurmuştur.

Ünite Bilgilendirme

·                İslam dininin ilmi teşvik, temel İslam bilimlerini doğmuştur. Kelam, siyer, dinler tarihi, tefsir, hadis, fıkıh tasavvuf ve kıraat ilmi bunlardandır. Ayrıca beşeri ilimlerde kimya, matematik, botanik, tıp, zooloji, astronomi, fizik, tarih, coğrafya ve dil ve edebiyat sahalarında ilim çalışmaları ilerlemiştir.

·                Kültür¸ toplumun temel taşıdır. Kültürsüz bir insan topluluğu olamayacağı için¸ en ilkelinden en modernine kadar her toplumun kendine özgü bir kültürü vardır. Toplum kültürünün en önemli kısımlarından birini de dinî inançlar¸ değerler¸ düşünce ve davranışlar kültürün önemli öğelerini oluşturur.

SAYFA TESTİ:

Bir toplumda kültürün oluşmasında din, inançlar ve ahlaki değerlerin etkisi büyüktür. Dini insan hayatını etkileme gücü, kültürde de kendini gösterir. Kültürel değerlerimizi, sanat anlayışımızın ve sanat eserlerimizin büyük çoğunluğu kaynağını dinden alır. Kendimize özgü dil, edebiyat, müzik, sanat, mimari ve geleneklerimizde bunun izleri açıkça görülür.

Bu açıklamada din ve kültür ilişkisi konusunda aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir.

A)        Örf ve adetlerin oluşumunda dinin büyük bir rolü vardır.

B)         Kültür bireyleri etkilediği gibi bireyler de kültürü etkiler.

C)         Bir toplumun dilinin gelişmesi ve zenginleşmesinde dinin belirleyiciliği yüksektir.

D)        Din hem maddi hem manevi kültürel değerleri oluşturur.

E)         Her toplumun sanat eserleri, o toplumun dinine ait motifler taşır.