Dini Yorumlarla İlgili Bazı Kavramlar

İslam dininin üç temel konusu vardır; inanç, ibadet ve ahlak. Farklı anlayış ve yorumlar temelde bu üç konuya dair yorum, açıklama ve benimsetme amacı güder.

İtikad (akaid)

Bir şeye gönülden bağlanmak, kesin olarak inanmak ve benimsemek demektir. Bu anlamda itikad, İslam inanç esaslarına kesin olarak inanmak demektir.

Fıkıh

Fıkıh sözlükte, bir şeyi derinlemesine bilmek ve kavramak anlamlarına gelir. Fıkıh terim olarak; dinin ameli hükümlerini, İslam’ın temel kaynaklarından delilleriyle çıkaran bir ilimdir. İnsan-Allah (ibadet) ve insan-toplum(muamelat) ilişkilerini ele alır. Bu anlamda dinin esaslarına bağlı kalarak, zamanın şartlarına göre farklı yorumları içerir. İslam hukuku çalışmalarıdır.

Mezhep

Sözlükte gidilen yol, görüş anlamlarına gelir. Mezhep dini bir terim olarak; İslam’da inanç, fıkıh ve tasavvufla ilgili ortaya çıkmış farklı yorumlardır. Mezhep; inanç, ibadet ve ahlak konusunda, dinin esaslarına bağlı kalarak ve zamanın şartları gözetilerek yapılan farklı yorumları içerir.

İslam’da mezhepler

Günümüze kadar varlığını sürdüren yorum biçimleri, yani mezhepler üç sınıfta değerlendirilir. Bunlar inançla/siyasetle, fıkıhla ve ahlakla ilgili yorumlardır.

Fırka

Bir düşünce etrafında toplanmış topluluk demektir. Siyasi yaklaşımlardan ötürü farklı konumlarda yer alan topluluklardır. Fırkaları belirleyen temel etken siyasettir.

Ünite Bilgilendirme

·                Tevil: Kur’an ve hadis metinleri üzerine yapılan yorum ve açıklamalardır.

·                Akide: İnanılan şey demektir. İslam dininin temel inanç esaslarını Kur’an ve sünnet çizgisinde kabul edilmektir.

·                İslam’da mezhepler, İslam dairesi içinde, aynı inanç esaslarına bağlı, düşünce zenginliğidir. Farklı yorumların hepsinin kaynağı Kur’an ve sünnettir. Allah’a, Hz. Muhammed’e ve Kur’an’ın getirdiği açık emirlere inanmada fark yoktur. Bu sebeple her hangi bir yorum –dinin esaslarına aykırı olmadıkça- din dışı sayılmaz.

·                Tasavvuf: İslam’ın temel ilkelerine dayanarak ahlakı güzelleştirme yoludur. Ahlaki konularda farklı yorum ve yaklaşımları içerir.

·                Ehl-i sünnetin oluşmasında özellikle Hasan Basri ve Hanefi mezhebinin kurucusu İmam-ı Azam Ebu Hanife etkili isimlerdir.

SAYFA TESTİ:

Daha sonraları “mezhep” adını alan oluşumlar, dinin anlaşılma biçimleri ile ilgili tezahürlerden ibarettir. Bir başka ifadeyle, mezhepler, din değil; dinin anlaşılma biçimleridir. Mezhepler dinin anlaşılma biçimleri ile ilgili tezahürler olduğu için, her ne sebeple olursa olsun, mezhep ve din kavramlarının özdeşleştirilmesi mümkün değildir. İslâm dini ilahî bir dindir. İslâm’ın anlaşılması planında ortaya çıkan her türlü oluşum insan ürünüdür, beşerîdir.

Parçada din ve dini yorum konusunda aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır?

A)        Din vahye, dini yorumlar ise kişilerin yorumlarına dayanır.

B)         Dinin hükümleri değişmez, dini yorumlar ise değişebilir.

C)         Din evrensel, yorumlar ise bölgeseldir.

D)        Din bağlayıcıdır, dini yorumlar ise herkesi bağlamaz.

E)         Din tektir, dini yorumlar ise birden fazladır.