İslam İnanç Esaslarının Özellikleri

9. Sınıf  – 2. Ünite  (Din ve İslam)

 

İslam inanç esasları;

İslam’da inanç esasları “amentü” terimiyle ifade edilir. İslam’da altı temel inanç esası bulunmaktadır. İman etmek ve Mü’min olmak bu esasların tasdik ve ikrarıyla mümkün olmaktadır.

İslam’da inanç esasları Kuran’a dayanır. Altı inanç esası şunlardır: Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahirete ve kadere imandır.

 

İnanç esaslarını ifade eden bazı Kur’an ayetleri;

“…Asıl iyilik, o kimsenin yaptığıdır ki, Allah’a, ahiret gününe, meleklere, kitaplara, peygamberlere inanır…” (Bakara suresi, 177.)

“Ey iman edenler! Allah’a, Peygamberine, Peygamberine indirdiği Kitab’a ve daha önce indirdiği kitaba iman (da sebat) ediniz. Kim Allah’ı, meleklerini, kitaplarını, peygamberlerini ve kıyamet gününü inkâr ederse tam manasıyla sapıtmıştır.” (Nisa suresi, 136.)

İslam inanç esaslarının özellikleri:

İlgili ayet ve hadislerden bazı özellikler çıkarılmıştır.

1. Sade ve yalındır. Kuran ve sünnette net olarak ortaya konmuş, açık ifade edilmiştir.
2. Allah kul ile arasına hiçbir aracı kişi ve kuruma izin vermez. Kişiler bireysel olarak inanır, benimser ve kavrar. İnanmış sayılmak için kişi ya da kurumların onayına ihtiyaç duymaz.
3. Dogmatik değildir. Akla ve ilme aykırı değildir. Kalp ve vicdana hitap etmeleri yanında, kesin delillere ve akıl yürütmelere yer verir. Birçok İslam âlimlerince delillendirilmiştir.
4. Hür iradeyi esas alır. İnanç esaslarını kabulde zorlama yoktur. İnsan hür iradesiyle inanır ve kabullenir. İslam’ın özü samimiyet ve ihlastır. Bu da hür iradeyle kalben tasdik etmeyle mümkündür.
5. Ebedi kurtuluş için korku ve ümit arasında yaşamayı tavsiye eder. Kuran iman ve salih amellere teşvik eder, kötü davranışların sonuçları konusunda uyarır.
6. Bütündür. Hepsi birbirine bağlı ve bütünlük içindedir. İman esasları parçacı yaklaşımla kabul edilemez. İnanç esasları ya birlikte kabul edilir ya da biri inkâr edilirse bütünü reddedilmiş olur. Bir kısmını kabul etmek, bir kısmını kabul etmemek tahrif sayılır.
7. Zaman ve topluma göre değişmez. Zaman içinde çağlara ve toplumlara göre değişiklik arz etmez. İlave eksiltme yapılamaz.

Tevhid

İslam inancı tevhid esasına dayanır.

Tevhid; evrenin yaratıcısı olan Allah’ı bilmek, O’na inanmak, O’nun birliğini kabul edip hiçbir ortak koşmamaktır. Tevhid; Allah’ın birliği, eşi ve benzeri bulunmadığı ilkesidir.

Kelime-i tevhid İslam inancının özetidir. “Allah’tan başka ilah yoktur, Muhammed (s.a.v.) O’nun kulu ve elçisidir.”

İmanın zıddı “küfür”dür, tevhidin zıddı ise “şirk”tir. Şirk, Allah’a eş koşmak, O’ndan başka ilahlar edinmek, O’nun yüceliğini başkalarına vermektir.

Allah’ın İsimleri

Tevhid inancının yerleşmesinde Allah’ın isim ve sıfatlarını bilmek ve doğru anlamak çok önemlidir.

Allah’ın isimlerine “Esma’ül Hüsna” denir. En güzel isimler demektir. Allah’ın varlığını, birliğini ve yüce varlığının özelliklerini bu isimler anlatır. Her isim Allah’ı bize bir yönüyle tanıtır. İhlas suresi tevhidi özetlemektedir: “De ki: O, Allah birdir. Allah sameddir. O, doğurmamış ve doğmamıştır. Onun hiçbir dengi yoktur.” (İhlas suresi, 1-4.)

Allah’ın sıfatları

Allah’a iman; aynı zamanda O’nda bulunması zorunlu sıfatların varlığına, O’nun noksan sıfatlardan uzak ve yüce olduğuna inanmaktır.

Sıfatlar, Allah’ın zatına mahsus, O’ndan başka hiçbir varlığa verilemeyecek özelliklerdir.

Allah’ın Zati sıfatları

• Vücud: Allah’ın var olması demektir. Yokluğu düşünülemez, zorunlu vardır. Var olmak için bir kuvvete muhtaç değildir.
• Kıdem: Allah’ın ezeli olması, başlangıcı bulunmaması demektir. Allah sonradan var olmuş bir varlık değildir.
• Beka: Allah’ın ebedi olması, sonu olmaması demektir.
• Vahdaniyet: Allah’ın bir olması demektir. O’nun sıfatlarına sahip başka bir varlık yoktur.
• Muhalefet’ün lil havadis: Allah’ın yaratılmışlara benzememesi demektir. Allah her şeyi yarattığı gibi, yarattıklarına hiçbir surette benzemez.
• Kıyam bi nefsihi: Allah’ın var olmak için bir şeye ihtiyaç duymaması, kendiliğinden var olması demektir. Her şey var olmak ve varlığını devam ettirmek için O’na muhtaçtır.

Allah’ı noksan sıfatlardan münezzeh (uzak) kılan sıfatlardır. Allah’ın ne olmadığını bildirdikleri için “selbi ve tenzihi” sıfatlar da denir.

Allah’ın Subuti Sıfatları

• Hayat: Allah’ın diri olması, hayatın sebebi ve kaynağı olması demektir.
• İlim: Allah’ın sonsuz ilim sahibi olması ve her şeyi bilmesi demektir. İlmi her şeyi kuşatmıştır.
• Semi: Allah’ın her şeyi işitiyor olması demektir.
• Basar: Allah’ın her şeyi ve her varlığı görüyor olması demektir. Allah’ın ilmi, işitmesi ve görmesi diğer varlıklar gibi değildir.
• İrade: Allah’ın külli irade sahibi olması, dilediği her şeyin olması demektir. O’nun iradesine hiçbir şey engel olmaz.
• Kudret: Allah’ın sınırsız güç ve takdir sahibi olması demektir. Kudretini önünde hiçbir engel yoktur.
• Kelam: Allah’ın konuşması ve vahiy göndermesi demektir.
• Tekvin: Allah’ın dilediğini dilediği şekilde yaratması demektir.

Allah’ın varlıklar üzerindeki tasarrufunu gösteren sıfatlardır. Allah’ın ne olduğunu bildirirler.

Ünite Bilgilendirme

• Tevhid anlayışı “haniflik” olarak da ifade edilir. Hanif sözlükte; sapıklıktan hidayete yönelen anlamına gelir. Peygamberimizin risaletinden önce, toplumda Hz. İbrahim’in dinine inanan ve Allah’ın varlığını ve birliğini kabul edenlere denir. Tevhid inancına sahip olanları ifade eder.

SAYFA TESTİ:

İslam’ın özü ihlas ve samimiyettir. İnanç konusunda gönülden kabulü ve tasdiki temel alır. İnsanların kendi tercihleriyle inanmalarını ve benimsemelerini ister. Zorlama kabul etmez. Bunun yansıması olarak İslam’da inanç ve vicdan özgürlüğüne önem verilir.

Bu parçada İslam inanç esaslarının özelliklerinden hangisi vurgulanmaktadır?

A)        Dogmatik değildir

B)         Bütündür

C)         Sade ve yalındır

D)        Kul ile Allah arasına hiçbir aracı kişi ya da kurum kabul etmez

E)         Hür iradeyi esas alır

 

 

 

ÇÖZÜM: Parçada İslam’ın özünün samimiyet olduğu, inanç konusunda gönülden kabulün geçerli olduğu belirtilmiştir. Verilen bilgiler; inanç esaslarının özelliklerinden hür iradeyi esas almasının açılımıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

 

SAYFA TESTİ:

Allah hakkındaki “Ehad ve Vahid” kavramları; tek ve yegâne varlık, eşi ve benzeri olmayan anlamlarına gelir. Allah’ın birliği, tek ve eşsiz oluşu, varlıklar içinde dengi ve ortağı olmadığını ifade eder.  Bu kavram İslam inancında Tevhid anlayışının temelini oluşturur.

Parçada Allah’ın zati sıfatlarından hangisi açıklanmıştır?

A)              Vücud

B)              Kıdem

C)              Beka

D)              Vahdaniyet

E)               Kıyam bi nefsihi

 

 

 

ÇÖZÜM: Vahdaniyet; Allah’ın bir olması ve O’nun sıfatlarına başka hiçbir varlığın sahip olmaması demektir. Allah’ın tek ve benzersiz olduğunu ifade eder. Buna göre cevap D şıkkıdır.