Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Peygamberlik Yönü

11. Sınıf  – 2. Ünite  (Kur’an’a Göre Hz. Muhammed (s.a.v.))

 

Hz. Muhammed (s.a.v.) son peygamberdir. Allah tarafından insanlara gönderilen vahiy Onunla son bulmuştur.

Ondan sonra yeni bir peygamber ya da kitap gelmeyecektir. Bu sebeple O’na son peygamber anlamında “Hatemü’n-Nebiyyin” denir. O, kıyamete kadar devam edecek dinin son peygamberidir.

Kur’an O’nun son peygamber olduğunu açık olarak belirtmiştir: “O (Muhammed), Allah’ın resulü ve nebilerin sonuncusudur. Allah her şeyi hakkıyla bilendir.” (Ahzab suresi, 40.)

Tebliğ

Duyurmak, bildirmek, ulaştırmak ve uyarmak demektir. Peygamberlerin temel görevlerinden biri duyurmak (tebliğ) ve uyarıcı olmaktır. Onlar öncelikle insanları Allah’tan başkasını ilah edinmemeye, yani tevhide çağırmışlardır. İyiye, doğruya davet edip, kötülüklerden sakındırmışlardır.

İnsanları uyarmak, peygamberlerin gönderiliş gayelerinden biridir. Kur’an’da “Allah, ‘Benden başka ilah yoktur. Öyle ise bana karşı gelmekten sakının’, diye (insanları) uyarmaları için, emrini içeren vahiyle melekleri kullarından dilediğine indirir”, buyrulmuştur. (Nahl suresi, 2.)

Hz. Muhammed (s.a.v.) de uyarıcılık görevi ile gelmiş, yakın akrabalarından başlayarak herkese Kur’an mesajını duyurmaya çalışmıştır. Kur’an O’na şöyle emretmiştir: “(Önce) en yakın akrabanı uyar” (Şuara suresi, 214.) Böylece yakın akrabalarından başlayarak çevresini uyarmıştır. Peygamber Efendimizin uyarısı sadece Mekkelileri kapsamaz, bütün insanlığadır. Muhatabı kıyamete kadar bütün insanlıktır. Bu durum Kur’an’da şöyle anlatılmıştır: “Biz seni bütün insanlara ancak müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik. Fakat insanların çoğu bunu bilmezler.” (Sebe suresi, 28.)

Tebyin

Açıklamak, beyan etmek demektir. Peygamberler sadece vahyi ulaştırmakla vazifeli değildir. Onlar aynı zamanda vahyi açıklar, insanların doğru anlaması için çaba harcar.

Hz. Muhammed’in peygamberliğe dair görevlerinden biri de, vahyi yani Kur’anı açıklamaktır. İnen ayetler hakkında farklı zamanlarda açıklamalarda bulunmuş, örnekler vermiş, soruları cevaplamıştır. Kur’an bu görevi şöyle açıklamıştır:  “…İnsanlara, kendilerine indirileni açıklaman için ve
düşünüp anlasınlar diye sana bu Kur’an’ı indirdik.” (Nahl suresi, 44.)

Hz. Muhammed’in örnekliği ve açıklamaları çok önemlidir. Ayrıca önemli bir ihtiyaçtır. Örneğin, Kur’anda farz kılınmış olan namaz, oruç, zekât ve hac ibadetlerin ayrıntıları anlatılmamıştır. Peygamber Efendimiz namaz ibadetini anlatmış, açıklamış ve nasıl kılınacağını göstermiştir. Bu konularda O’nun uygulamalarına bakmaktayız.

Hz. Muhammed (s.a.v.) ibadetler dışında, Müslümanların anlamakta güçlük çektikleri ayetleri veya ayetlerde geçen kavramları da sözlü olarak açıklamıştır. Böylece yanlış yorum ve anlamaların önüne geçmek istemiştir. Ashabı, güzel ahlak ve ibadetleri O’nun örnek yaşayışından öğrenmiştir.

Teşri

Peygamberlerin görevlerinden biri de “teşri”dir. Teşri; kanun ve hüküm koymak anlamına gelir. Peygamberler, yaşadıkları toplumda ortaya çıkan sorunlara çözümler getirmişlerdir. Onların tebliğ, teybin görevlerinin yanı sıra teşri sorumlulukları da vardır. Kur’an hükümlerinin nasıl yapılacağını gösterir, yeni hükümler getirir.

Bu konuda Kur’an’da şöyle buyrulmuştur:

“O (peygamber); onlara iyilik emreder, onları kötülükten alıkoyar. Onlara iyi ve temiz şeyleri helal, kötü ve pis şeyleri haram kılar. Üzerlerindeki ağır yükleri ve zincirleri kaldırır. Ona iman edenler, ona saygı gösterenler, ona yardım edenler ve ona indirilen nura (Kur’an’a) uyanlar var ya, işte onlar kurtuluşa erenlerdir.” (A’raf suresi, 157.)

Temsil

Bir şeyi yaşamak ve o konuda model olmak demektir. Peygamberimizin yaşayarak güzel örnek olmasını ifade eder.

Kur’an Hz. Muhammed’in “üsve-i hasene”, yani insanlara güzel örnek olduğunu belirtmiştir. O’nu örnek almayı, sözlerini dinlemeyi emretmiştir.

Hz. Muhammed (s.a.v.) Kur’an’ı hem sözleriyle hem de (örnekliği) davranışlarıyla açıklamıştır. Kur’an’ın her emrini öncelikle kendisi yerine getirmiştir. Ashabı, güzel ahlak ve ibadetleri O’nun örnek yaşayışından öğrenmiştir.

Hz. Muhammed’in örnekliği ve açıklamaları çok önemlidir. Ayrıca önemli bir ihtiyaçtır. Örneğin, Kur’an’da farz kılınmış olan namaz, oruç, zekât ve hac ibadetlerin ayrıntıları anlatılmamıştır. Peygamber Efendimiz namaz ibadetini anlatmış, açıklamış ve nasıl kılınacağını göstermiştir. Bu konularda O’nun uygulamalarına bakmaktayız. O şöyle belirtmiştir: “Beni namaz kılarken nasıl görüyorsanız, öyle kılın.” (Buhari, Ezan, 18.)

• Hadis: Peygamber Efendimizin sözleri, filleri (davranışları), onayları, ahlakı ve fiziksel özelliklerinin anlatıldığı metinlerdir.
• Sünnet: Hadislerden öğrendiğimiz şekliyle Peygamberimizin yoludur.
• Üsve-i hasene: Allah’ın Kur’an’da Peygamber Efendimiz için “en güzel örnek” anlamında kullandığı vasıftır. O’nun örnek hayatını ve örnek ahlakını iafde eder.

 

Ünite Bilgilendirme

·                 “Ey Peygamber! Biz seni bir şahit, bir müjdeleyici, bir uyarıcı; Allah’ın izniyle kendi yoluna çağıran bir davetçi ve aydınlatıcı bir kandil olarak gönderdik”, ayeti Hz. Muhammed’in tebliğ ve tebyin görevini açıklamaktadır. (Ahzab suresi, 45-46.)

SAYFA TESTİ:

Sahabe efendilerimiz Hz. Muhammed’e Fatiha suresindeki “gazaba uğrayan ve dalalete düşenlerin” kimler olduğunu sormuşlardır. Allah resulü bu ifadeleri açıklamış, örnekler vererek kimler olduğunu belirtmiştir. Ashabı O’na Kur’an’da buna benzer birçok ayet ve ifadeyi sorarak bilgi almak istemiştir. Bu türlü hadisler günümüzde tefsir çalışmalarının kaynağını oluşturur.

Parçada verilen örnek Peygamberimizin hangi görevi ile ilgili kabul edilebilir?

A)        Tebliğ etmek

B)         Güzel örnek olmak

C)         Hüküm koymak

D)        Tebyin etmek

E)         Uyarmak ve müjdelemek

 

 

ÇÖZÜM: Parçada verilen örnek, Peygamberimizin, sorulan bir soruya cevap olarak “Fatiha suresindeki ayetleri açıklamasıdır”. Kur’an’ı açıklama görevi “Tebyin” görevidir. Doğru ceap D şıkkıdır.

 

SAYFA TESTİ:

“Onlar, yanlarındaki Tevrat’ta ve İncil’de yazılı buldukları Resûle, o ümmî peygambere uyan kimselerdir. O, onlara iyiliği emreder, onları kötülükten alıkoyar. Onlara iyi ve temiz şeyleri helâl, kötü ve pis şeyleri haram kılar. Üzerlerindeki ağır yükleri ve zincirleri kaldırır. Ona iman edenler, ona saygı gösterenler, ona yardım edenler ve ona indirilen nura (Kur’an’a) uyanlar var ya, işte onlar kurtuluşa erenlerdir.” (Araf suresi, 157.)

Bu ayet Hz. Muhammed’in özellikle hangi yönü ve görevine işaret etmektedir?

A)      İnsani yönü

B)       Tebliğ görevi

C)       Tebyin görevi

D)      Teşri görevi

E)       Temsil yönü

 

 

ÇÖZÜM: “İyiliği Emretme ve kötülükten alıkoyma”, “helal ve haram kılma” ifadeleri hüküm getirme konusuyla ilgilidir. Yani teşri görevine işaret eder. Doğru cevap D şıkkıdır.

 

SAYFA TESTİ:

Hadis; Peygamberimizin söz, tutum ve davranışlarını derleme, açıklama ve Yorumlama ile ilgilenen bilim dalıdır. Hadis ilmi ile ilgilenenlere “muhaddis” denir. Bu alanda yazılmış dokuz temel eser İslam dünyasında “kütüb-i  tis’a “ adıyla bilinmektedir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Kütüb-i  Tis’a müelliflerinden biri değildir?

A)      Buhari

B)       Ahmed b. hanbel

C)       Nesai

D)      Zemahşeri

E)       Tirmizi

 

 

ÇÖZÜM: Zemahşeri, Kütüb-i Tis’a müellifleri arasında değildir. Doğru cevap D şıkkıdır.