Hristiyanlık
| 11. Sınıf – 5. Ünite (Yahudilik ve Hristiyanlık) |
Tarihçe
Hristiyanlık Hz. İsa ile başlar. Hz. İsa tanrısal nitelikte kabul edilir. Din, havariler döneminde yayılmıştır.
Başlangıçta Hristiyanlara zulmeden Pavlus, sonradan harekete dâhil olarak şekillenmesinde etkili olmuştur. Sonraki İsa anlayışı ve Hristiyanlık yorumunda büyük rol oynamıştır.
Orta çağda papalık makamıyla İmparatorluk birleşerek kilise-devlet yapısı oluşmuş, misyonerlik faaliyetleri ağırlık kazanmıştır. Afarozlar ve haçlı seferleri farklı mezheplerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Daha sonra Reform hareketleri ve Martin Luther etkisiyle yeni mezhepler doğmuştur.
İnançlar
Allah inancı “Teslis”e dayanır. Baba, oğul ve kutsal ruh adı altında üç kişilikte tek tanrının varlığı kabul edilir. Hristiyanlığın kutsal kitap külliyatına “Kitab-ı Mukaddes” denir. Eski ahid ve yeni ahidden oluşur. Sonraki dönemlerde yazılmıştır. Matta, markos, luka ve yuhanna İncillerinden oluşur. Hz. İsa bir peygamberden öte, tanrının oğlu ve kitabıdır.
Önemli mezhepler
1. Katoliklik: Merkezi Vatikan’dır. Papalıkla başlayan ruhban sınıfı vardır. 2. Ortodoksluk: kadim merkezi İstanbul’dur. Günümüzde Rusya, Yunanistan, Macaristan ve Romanya’da mensupları vardır. 3. Protestanlık: Katolik kilisesine protesto olarak doğmuştur. Papalığa ve siyasallaşmaya karşıdır, martin Luther öncülüğünde ortaya çıkmıştır. Günümüzde Almanya, Amerika başta olmak üzere Avrupa’da yaygındır. 4. Evanjelik kilise: 17. Yüzyılda Protestanlar arasında çıkmıştır. Mesih’in geleceğine olan inanç temel öğretidir. Misyonerlik faaliyetlerine önem verir. Günümüzde Amerika ve Avrupa’da etkilidir, siyasi yönleri vardır.
Ritüeller
Ayinlerin yapıldığı mekânlara “Kilise” denir. Büyük yapılarına “Katedral”, küçüklerine ise “Şapel” denir.
Günlük ritüeller, sabah-akşam duası; haftalık ritüeller Pazar günleri; yıllık ritüeller ise Noel, Paskalya, Lent ve Pentekost en önemli bayramlarıdır. Düzenli yapılan ritüellere “sakrament” denir. Vaftiz; Dine giriş ve asli günahtan kurtuluş için yapılan, suyla arınmadır. Evharist; komünyan ve ekmek-şarap ayinidir. Konfirmasyon; kişilerin kiliseye kabulünde yapılan ayindir. Günah itirafı, evlilik, Rahip takdisi ve hasta yağlama sakramentleri de vardır.
Kutsal mekanlar
Beytullahim: Hz. İsa’nın doğduğu yer kabul edilen, Kudüs’te bir mekandır.
Ürdün nehri (el-mağtas): Hz. İsa’nın vaftiz edildiği yer olarak inanılan nehirdir.
Kıyamet kilisesi: Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği kabul edilen yerdir.
Aziz Petrus kilisesi: Petrus’un gömüldüğüne inanılan yerdir.
Ünite Bilgilendirme
· Hıristiyanlık vahye dayanan dinlerin ikincisidir. Peygamberi Hz. İsa’dır (a.s.). Bu dine Nasranîlik de denir.
· Vaftiz ayini, Hıristiyanlıkta bütün insanların günahkâr olarak doğduğu inancının sonucudur.
–Hristiyanlıkta semboller:
Haç: Hz. İsa’nın çarmıha gerilişini sembolize eder.
Güvercin: Kutsal ruhun sembolüdür.
Balık: İsa Mesih, kurtarıcı a anlamına gelir.
Kuzu: Hz. İsa’nın insanların günahı için kendisini kurban etmesini sembolize eder.
SAYFA TESTİ:
Martin Luther’in öncülüğünde ve görüşleri etkisinde ortaya çıkmıştır. Papanın yanılmazlığı, ruhban sınıfının uygulamaları ve endüljans gibi anlayışlar reddedilmiştir. Bu anlayışta, kişinin kurtuluşu için ruhban sınıfına ihtiyaç yoktur. Herkes kutsal kitabı kendi başına anlayabilir. Kişiler tanrının lütfuyla kurtulabilir.
Parçada Hristiyanlık inancında hangi kilisenin görüşleri ele alınmıştır?
A) Katolik kilisesi
B) Ortodoks kilisesi
C) Protestan kilisesi
D) Evanjelik kilise
E) Ortaçağ kilisesi
| ÇÖZÜM: Martin Luther’in öncülük ettiği, “papanın yanılmazlığı ve endüljans” uygulamalarını reddeden, din mensupları için ruhban sınıfına gerekli görmeyen kilise, Protestan kilisedir. Doğru cevap C şıkkıdır. |
