İslam Düşüncesinde İtikadi ve Siyasi Yorumlar

İslam dininin temelini inanç esasları oluşturur.

İmanın şartları diye bilinen Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe ve kadere iman konularıdır. İnançla ilgili yorumlar, inanç esaslarını açıklamalardan doğan farklı yorumları içerir.

Halifenin belirlenmesi ve konumu tartışmaları da siyasi yorumlar doğurmuştur. Yorumlar Ehl-i Sünnet ve Şia yorumları olarak ikiye ayrılır.

Ehl-i Sünnet

Dini yorumlamada Hz. Muhammed’in sünnetini takip eden ve ashabının yolundan giden anlayışı ifade eder. İslam dünyasında çoğunluğu oluşturan bir anlayıştır.

• Eşarilik: Kurucusu Ali b. İsmail el-Eşari’dir. Miladi 873 yılında Basra’da doğmuştur. Görüşleri zamanla sistemleşerek yaygınlaşmıştır. Mutezile’nin görüşlerine bir tepki olarak doğmuştur. İnançla ilgili görüşleri diğer İslam âlimlerini de etkilemiştir. Mezhep daha çok Arap yarımadasında yaygındır.
• Maturidilik: Kurucusu Ebu Mansur el-Maturidi’dir. Miladi 862 yılında Semerkant’ın bir köyünde doğmuştur. Ehl-i sünnetin temel prensiplerini ayet, hadis ve akli delillerle savunmuştur. Özellikle mutezile ve şia’nın görüşlerini eleştirmiştir. Ebu Hanife’den etkilenmiş ve görüşlerini geliştirmiştir.

Şia (imamiye-zeydiye)

Gurup, taraftar anlamına gelir. Şia; Hz. Ali dönemi siyasi olaylardan etkilenerek, O’nun diğer sahabilerden üstünlüğünü savunarak ortaya çıkan bir ekoldür. Doğuşuna hilafet tartışmaları kaynaklık etmiştir. Şia yorumu daha sonra birden fazla kola ayrılmıştır.